blind present

ดูจากหัวเรื่อง ผมเชื่อว่าคนตาดีหลายท่าน หรือแม้แต่คนตาบอดบางส่วนเองก็ยังสงสัย ว่าทำไมการที่ครอบครัวเป็นห่วงมาก ถึงทำให้คนตาบอดหรือคนพิการประเภทอื่นๆ อึดอัดได้ และถ้าอึดอัด จะอึดอัดเพราะสาเหตุอะไรกันแน่

ทั้งนี้ผมต้องขอบอกก่อนว่า การที่ครอบครัวเป็นห่วงถือเป็นเรื่องที่ดี แต่ในขณะเดียวกัน ถ้าครอบครัวห่วงคนพิการมากจนเกินไป ก็จะทำให้คนพิการรู้สึกว่าตัวเองด้อยความสามารถ ทั้งยังทำให้คนพิการรู้สึกว่าตัวเองขาดอิสระ จะทำอะไรครอบครัวก็คอยห้าม จะไปไหนด้วยตัวเองก็ถูกครอบครัวปฏิเสธตลอด

ถึงแม้ว่าคนตาบอดจะมองไม่เห็น ทว่าชีวิตก็ต้องดำเนินต่อไป มีหลายครั้งที่คนตาบอดจำเป็นจะต้องไปเกี่ยวค่องกับการใช้ไฟฟ้า เช่นการเสียบปลั๊กทีวี คอม เครื่องเสียง ตลอดจนชาร์ตแบตโทรศัพท์

การจะทำสิ่งที่ว่ามาดังกล่าว คนตาบอดจะต้องใช้การสัมผัสหรือการคลำหาปลั๊กไฟ ซึ่งจะจับแบบไหนคลำยังไง อันนี้คงขึ้นอยู่กับวิธีที่คิดว่าทำแล้วน่าจะปลอดภัยของแต่ละคน แต่ถึงอย่างไรก็ใช่ว่าแต่ละวิธีจะปลอดภัยจากการถูกไฟดูดหรือช็อต ดังนั้นวันนี้ทางทีมงานจึงมีวิธีที่ค่อนข้างปลอดภัยมาแนะนำกันครับ

เมื่อเราพูดถึงการเดินทางหรือการไปเที่ยวยังสถานที่ต่างๆ เราคงจะนึกถึงภาพคนตาปกติจัดกระเป๋า จองตั๋วรถ แล้วออกเดินทาง ทั้งไปคนเดียวหรือไปกันแบบกลุ่มหลายคน

แต่เคยรู้กันมั้ยว่า ในซอกหลืบเล็กๆ ของสังคม ที่คนส่วนใหญ่อาจมองข้ามไป “คนตาบอด” เอง ก็มีคนที่ชอบเดินทางท่องเที่ยวอยู่ไม่ได้ต่างจากคนตาปกติเลย

ตั้งแต่เด็กจนโต ผมมีเพื่อนหลายคนที่เป็นนักเดินทาง ซึ่งต้องยอมรับว่าพวกเขาเก่งมากๆ เพราะเคยไปหมดทั้งขึ้นรถ ลงเรือ ขึ้นเครื่องบิน ล่องแพ ขึ้นเขา เดินป่า เดินห้าง

คิดว่าต้องเคยมีกรณีที่ว่า คนรอบข้างคนตาบอด เช่น พ่อแม่ ญาติๆ หรือบุคคลที่ใกล้ชิดกับคนตาบอด ได้นำสิ่งของที่เคยอยู่ตรงนั้นประจำ หรือคนตาบอดนำไปวางไว้ แล้วย้ายไปวางไว้ที่อื่นโดยไม่บอกคนตาบอดให้รู้ เพราะคิดว่าคงไม่เป็นอะไร

ซึ่งอันที่จริงแล้ว การทำแบบนี้ อาจส่งผลต่อการใช้ชีวิตของคนตาบอดมากกว่าที่คุณคิดก็เป็นได้ หากว่ากันตามปกติ การที่คนมองเห็นย้ายสิ่งของไปวางไว้ที่อื่น คุณก็แค่มองหาไปรอบๆ ว่าไอ้เจ้าของที่คุณต้องการหานั้นน่ะมันถูกย้ายไปวางไว้ที่ไหน

เมื่อเราพูดถึง “หนังสือสำหรับคนตาบอด” สิ่งที่สำนักพิมพ์ นักเขียน หรือคนทั่วไปนึกถึงอันดับแรกเลย ก็คงจะไม่พ้นหนังสือเสียงหรือเดย์ซี่ เพราะเป็นเวลาหลายปีแล้ว ที่นักเขียนหลายท่าน รวมถึงสำนักพิมพ์หลายสำนักพิมพ์อนุญาตให้หน่วยงานที่เกี่ยวค่องกับคนตาบอด สามารถนำงานเขียนต่างๆ มาจัดทำในรูปแบบของหนังสือเสียงได้อย่างถูกต้องตามกฎหมายซึ่งเป็นไปตามสนธิสัญญามาร์ราเคชเพื่อคุณภาพชีวิตคนพิการ ทำให้คนตาบอดได้มีโอกาสเข้าถึงนวนิยาย สารคดี ตลอดจนงานเขียนอื่นๆ ได้อย่างเท่าเทียม

เมื่อคนทั่วไปพูดถึงคนพิการ ประเด็นหนึ่งที่หลีกหนีไม่พ้นก็คือที่จอดรถสำหรับคนพิการและห้องน้ำสำหรับคนพิการ เพราะในการใช้ชีวิตนอกบ้าน สองประเด็นหลักนี้ ดูจะมีความจำเป็นในลำดับแรกอย่างยากจะปฏิเสธได้

แต่ที่หลายคนไม่รู้ก็คือ ห้องน้ำคนพิการ หรือที่จอดรถสำหรับคนพิการนั้น ไม่ได้จำเป็นสำหรับคนพิการทุกประเภทแต่ประการใด เพราะความพิการบางอย่าง สิ่งเหล่านี้ไม่ได้มีความจำเป็นขนาดนั้น ยกตัวอย่างเช่นคนพิการทางสายตา หู หรือทางสติปัญญา

ผมนึกขึ้นมาได้ว่า ในหลายปีที่ผ่านมา เคยมีเพื่อนคนหนึ่งบอกผมเอาไว้ว่า ในการที่คนตาบอดเราจะข้ามถนน มันจะมีสัญลักษณ์ที่เป็นการบอกรถให้ชะลอให้เรา เพื่อให้เราข้ามถนนได้ง่ายขึ้น

โดยสัญลักษณ์นั้นก็คือ ให้เราไปยืนที่ริมถนน จากนั้นให้ยกไม้ท้าวขึ้นเล็กน้อย แล้วยื่นไปด้านหน้าพอให้สังเกตได้ เมื่อคนขับรถมองเห็น เขาก็จะชะลอรถ แล้วให้เรารีบข้ามถนนไป

วีดิทัศน์แนะนำวิธีการช่วยเหลือคนตาบอด ของ โครงการผลิตสื่อสำหรับผู้บกพร่องทางการเห็น ม.ราชภัฏสวนดุสิต

วิธีนำทางคนตาบอด เดินทางเรียบ ข้ามถนน ขึ้นลงบันได ขึ้นบันไดเลื่อน เปิดปิดประตู พานั่งเก้าอี้ กินข้าว นั่งรถ ฯลฯ

เมื่อเราพูดถึงคนตาบอด ใครหลายคนคงจะนึกถึงภาพคนตาบอดร้องเพลงตามตลาด ข้างถนน หรือตามสถานที่ต่างๆ ซึ่งในเรื่องนี้ แต่ละคนก็มีมุมมอง มีเหตุผลที่แตกต่างกันไป บางคนอาจบอกว่าการร้องเพลงของคนตาบอดก็ถือว่าเป็นอีกอาชีพหนึ่ง เพราะคนตาบอดไม่ได้ไปขอใคร เพราะใช้เสียงเพลงแลกมา หากบางคนก็มองว่า นี่คือการขอ เพราะถึงแม้จะร้องเพลง แต่จะมีสักกี่คนที่ให้เงินคนตาบอดเพราะเสียงเพลงจริงๆ ที่ให้เพราะความสงสานเป็นหลักเสียมากกว่า

เคยไหม บางครั้งตอนเดินทาง เวลาไปซื้อตั๋วรถ คนที่ช่วยมักจะถามเพียงว่า “น้องจะไปไหน” หรือ “ไปรถอะไร” แต่ไม่เคยถามเราเลยว่า “น้องจะไปรถด่วนวีไอพีหรือรายทาง” หรือไม่ก็ “น้องจะไปรถของบริษัทอะไร”

ส่วนใหญ่จะถามเพียงคร่าวๆ แล้วจัดการซื้อตั๋วให้เลย ซึ่งจะได้ไปรถบริษัทอะไร หรือได้ไปรถด่วนหรือไม่ คนที่ช่วยซื้อมักจะคิดแทนเสียเป็นส่วนมาก แล้วโดยทั่วไปคนที่ช่วยซื้อก็มักจะเลือกรถราคาไม่แพงให้ ด้วยคิดไปเองว่ากลัวคนตาบอดเสียเงินเยอะ ดังนั้นรถที่ขึ้นจึงมักจะเป็นบริษัทเล็กๆ หรือรถรายทาง ซึ่งช้าเอามากๆ หรือพนักงานบนรถดูแลไม่ดี

คุณเคยรู้สึกกลัวไหม เวลาที่สายตาของคุณมองไม่เห็นอะไรเลย ไม่มีแม้แต่แสงสว่าง

แน่นอน..ฉันเชื่อว่าหลายคนเป็นเช่นนั้น กลัว..ไม่ชอบใจ พยายามทำทุกวิถีทางเพื่อให้ตัวเองมองเห็น

ไฟดับ..ก็หาไฟฉายมาส่อง หาเทียนมาจุด หาอะไรก็ตามที่ทำให้เกิดแสงสว่าง

หากจำเป็นต้องปิดตาทั้งสองข้าง ความรู้สึกที่ว่าทำอะไรไม่ได้เลย หรือจะทำอะไรก็แสนลำบาก ผุดขึ้นมาในใจอย่างช่วยไม่ได้ ทั้งความหวาดกลัว ความวิตกกังวลสารพัด

เวลาผ่านไป คุณกลับมามองเห็นอีกครั้ง ความรู้สึกเหล่านั้นก็เหลือเพียงภาพจำที่ทำให้ปักใจว่า เมื่อไร้ซึ่งการมองเห็น..ชีวิตก็อยู่ยาก!

เมื่อพูดถึงโรงเรียน ใครหลายคนคงมองเห็นภาพผู้ปกครองขับรถไปส่งเด็กหญิงเด็กชายตัวน้อยๆ ไปโรงเรียน ครั้งพอถึง เด็กหญิงเด็กชายเหล่านั้นก็จะเรียนๆ เล่นๆ อยู่กับพ้องเพื่อนทั้งวันกระทั่งเลิกเรียน แล้วตั้งตาคอยผู้เป็นบิดามารดามารับกลับบ้านในตอนเย็น

ภาพเหล่านี้ถือว่าเป็นภาพทั่วไป หากเด็กเหล่านั้นเป็นเด็กปกติ และครอบครัวที่เราพูดถึงไม่มีลูกพิการทางการเห็น

หากเราวัดจากอดีตมาจนถึงปัจจุบัน จะพบได้ว่า สังคมไทยเริ่มให้ความสนใจในเรื่องคนพิการมากขึ้นเป็นลำดับ เริ่มตั้งแต่การใช้ชีวิต ทักษะความสามารถ การทำงาน ไปจนถึงเรื่องอื่นๆ อาทิเรื่องสุนัขนำทาง

หากเราคนหาเรื่องความพิการบน Google แน่นอนว่า เราคงพบข้อมูลที่เราต้องการได้ไม่ยาก หากแต่ข้อมูลที่ได้ก็อาจจะกระจัดกระจายไปตามเว็บต่างๆ หาเว็บที่มีข้อมูลเฉพาะเรื่องความพิการ หรือความพิการเฉพาะด้านนั้นๆ ได้น้อยมาก ส่วนใหญ่จะเป็นแค่บล็อกส่วนตัว หรือเว็บข่าว ที่นำเสนอข่าวเป็นเรื่องๆ ไปเท่านั้น

จากประสบการณ์ส่วนตัวของผมเอง มีหลายเคสมากที่ผมต้องมาวุ่นวายอยู่กับไฟล์เอกสารนามสกุล .PDF ทั้งไฟล์สื่อการเรียน หรือแม้กระทั่งไฟล์ข้อสอบ

ครูอาจารย์บางส่วนไม่เข้าใจว่า ทำไมเราถึงอ่านไฟล์ PDF ไม่ได้ ในเมื่อไฟล์ Word (.docx หรือ .doc) เรายังอ่านได้เลย แล้ว PDF มันจะต่างกันยังไง

หลายคนถึงขนาดเข้าใจไปว่า นอกจากเราจะเปิดอ่านไฟล์ PDF ได้เต็มร้อยเปอร์เซ็นต์แล้ว เรายังสามารถพิม์ตัวอักษรแทรกลงไปในไฟล์ PDF ได้ด้วย ซึ่งในความเป็นจริงไม่สามารถทำได้ เราจะสามารถพิมพ์ตัวอักษรแทรกลงไปในไฟล์เอกสารได้ ก็ต่อเมื่อไฟล์นั้นๆ เป็น word เท่านั้น

หากพูดถึงการที่เด็กตาบอดไปเรียนร่วมในโรงเรียนกับเด็กปกติ หลายคนคงไม่แปลกใจอะไร เพราะในปัจจุบัน หลายโรงเรียนก็เปิดโอกาสให้เด็กพิการทางสายตา เข้าไปเรียนรวมกับเด็กทั่วไปแล้ว ซึ่งนี่ถือว่าเป็นเรื่องที่ดีอีกประการหนึ่งที่เกิดขึ้นในสังคมไทย

หากมีลูกเป็นคนตาบอดควรทำอย่างไรดี? มีโรงเรียนสำหรับคนตาบอดหรือไม่? การศึกษาเป็นอย่างไร? เข้ามาอ่านกัน

หากคุณพ่อคุณแม่ที่มีลูกเป็นผู้พิการทางสายตาหรือคนตาบอด ให้ทำใจเย็นๆเอาไว้และอย่าตื่นตระหนกจนเกินไป เพราะเพียงลูกคุณตาบอด ไม่ได้หมายความว่า เด็กๆ จะใช้ชีวิตบนโลกนี้ไม่ได้อีกต่อไป

สิ่งแรกที่ควรทำก็คือ ติดต่อไปยังองค์กรที่เกี่ยวค่องกับคนพิการทางสายตาเพื่อขอคำแนะนำ เช่นโรงเรียนสอนคนตาบอดต่างๆ ว่าเราควรเลี้ยงพวกเขาในวัยแบเบาะอย่างไร อะไรบ้างที่ควรระวัง

หลายคนถามหาโอกาส แต่ไม่วิ่งหาโอกาส

ยิ่งโดยเฉพาะคนตาบอดด้วยแล้ว มีหลายคนที่บอกว่าตนไม่ได้รับโอกาส หรือโอกาสมีไม่มากพอ

แต่ผมว่าที่จริงแล้ว ถ้าเราวิ่งหาโอกาส คนตาบอดเราก็มีโอกาสนะ

ในปัจจุบัน คนไทยยังขาดความรู้พื้นฐานที่เกี่ยวกับคนตาบอดอยู่มาก คนบางกลุ่มยังคิดอยู่เลยว่า คนตาบอดจะทำอะไรได้ แม้แต่อาบน้ำกินข้าวยังต้องมีคนช่วย เชื่อหรือเปล่าว่าความคิดแบบนี้ยังหลงเหลือในสังคม แถมเยอะด้วย

คนไทยราวเจ็ดสิบล้านคน จะพอเข้าใจคนตาบอดอยู่บ้างราวๆ 25% และยอมรับในความสามารถของคนตาบอดจริงๆ คงประมาณ 10% ได้มั้ง