สังคม

เวลาที่เราเป็น“คนตาบอด” สิ่งที่เจอบ่อย ๆ มันไม่ได้มีแค่เรื่องการมองไม่เห็นเท่านั้นหรอกครับ แต่มันเต็มไปด้วยประสบการณ์แปลก ๆ คำถามเดิม ๆ ความคิดที่คนอื่นมีต่อเรา และบางทีก็เป็นมุมมองที่ทั้งน่าขำ ทั้งน่าคิดไปพร้อม ๆ กัน วันนี้ผมเลยอยากหยิบยกเอาบางคำถามที่ผมเจอค่อนข้างบ่อยมาเขียนให้อ่านกันครับ

การจ้างงานคนพิการในประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตามลำดับ ภายใต้กรอบกฎหมายที่กำหนดไว้ใน พระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. 2550 และที่แก้ไขเพิ่มเติม โดยเฉพาะมาตรา 33 มาตรา 34 และมาตรา 35 ซึ่งเป็นกลไกสำคัญในการส่งเสริมให้คนพิการมีโอกาสในการทำงานและได้รับการพัฒนาคุณภาพชีวิต

อย่างไรก็ตาม แม้ว่ากฎหมายจะเปิดช่องทางทางเลือกที่หลากหลาย แต่มาตรา 35 ได้กลายเป็นประเด็นปัญหาสำคัญที่ถูกหยิบยกขึ้นมาถกเถียงกัน เนื่องจากหลายหน่วยงานของรัฐและนายจ้างภาคเอกชนจำนวนไม่น้อยเลือกที่จะใช้มาตรา 35 แทนการจ้างงานคนพิการตามมาตรา 33 หรือการส่งเงินเข้ากองทุนตามมาตรา 34

ผู้อ่านหลายท่านของ Blind Living คงจะพอทราบข้อมูลบ้างไม่มากก็น้อย ว่าในสังคมไทย คนตาบอดออกมาใช้ชีวิตนอกบ้านกันเป็นเวลานานแล้ว ไม่ว่าจะออกมาเพราะเรื่องศึกษาเล่าเรียน ออกมาเพื่อประกอบอาชีพ หรือออกมาด้วยเหตุผลอื่นใดก็ตาม แต่ในอีกมุมหนึ่งก็ยังคงมีคนตาบอดอีกจำนวนไม่น้อยที่เลือกใช้ชีวิตติดบ้าน ซึ่งเราจะพาท่านผู้อ่านไปสำรวจดูว่า ที่คนตาบอดกลุ่มนี้ยังเลือกอาศัยอยู่ที่บ้าน แทนที่จะออกไปทำงานนอกบ้านนั่นเป็นเพราะอะไร ทำไมพวกเขาเหล่านี้ถึงยอมพลาดโอกาสที่มีมากมายจากโลกภายนอกไปเช่นนั้น

            เคยมีคนกล่าวไว้ว่า มนุษย์เกิดมาเป็นลูกธนูบนคันศร การเลี้ยงดูคือสายพาดรอวันปล่อยให้หลุดจากแหล่ง ซึ่งก็หมายถึงพ่อแม่ ครูบาอาจารย์ หรือใครก็ตามแต่ในฐานะผู้อบรมดูแล มีหน้าที่ทำให้เราขับเคลื่อนได้ ไม่พุ่งย้อนกลับมาอยู่กับที่ ไม่หัก และไม่เสียบผิดเป้าหมาย หากจะมีอะไรต่างกันระหว่างคนกับลูกธนู ก็ตรงที่ธนูดอกนี้มีชีวิต มีทางอยากเลือกเดิน ซึ่งอาจตรงหรือไม่ตรงกับเป้าหมายของคนน้าวสายก็ได้

สำหรับบทความนี้ ทาง Blind Living ต้องขอออกตัวเอาไว้ก่อนว่า นี่เป็นเพียงความคิดเห็นส่วนหนึ่ง และคนตาบอดไม่ได้รู้สึกแบบนี้กันทุกคน หรือทุกงาน บทความนี้เพียงต้องการอธิบายหนึ่งในสาเหตุที่ว่า เพราะอะไร เมื่อมีคนชวนคนตาบอดไปงาน แต่งงาน งานบวช และงานอื่นๆ ทำไมคนตาบอดบางส่วนถึงไม่ค่อยอยากไป

ประการแรกที่คนตาบอดไม่ค่อยอยากไปงานที่เป็นลักษณะงานบุญ หรืองานแต่งงาน เนื่องเพราะงานดังกล่าวมีจำนวนคนเยอะ หากผู้ดูแลมีงานยุ่งไม่พร้อมดูแล คนตาบอดก็จะอยู่ได้ค่อนข้างลำบาก เนื่องจากไม่คุ้นเคยกับสถานที่ ไม่คุ้นเคยกับบุคคลภายในงาน และไปไหนมาไหนด้วยตัวเองได้ยาก

หลายครั้งที่มีคนถามผมว่า "โลกใจดีกับความตาบอดของผมไหม?"

และทุกครั้งผมมักจะตอบว่า "โลกมันมีมืด มีสว่าง มันไม่ได้ใจดีทุกครั้ง แต่มันก็ไม่ได้ใจร้ายจนทำให้เราไม่อยากอยู่บนโลกใบนี้"

แน่นอนว่าบางขณะผมเองก็เคยคิดว่าความตาบอดมันคือโชคร้าย แต่พอเราคิดว่ามันโชคร้ายแล้วยังไงต่อ เพราะสุดท้ายแล้วเราต้องอยู่กับมันไปตลอดชีวิต แทนที่เราจะมาเสียสุขภาพจิตกับมัน มาตัดท้อให้กับอะไรที่แก้ไขไม่ได้ แล้วทำไมเราไม่หาวิธีอยู่ร่วมกับความตาบอดให้มีความสุข ทำไมไม่มองหาข้อดีของมันล่ะ?

หลายครั้ง ที่ผมพบคำถามมากมายจากคนทั่วไป โพสต์ถามกันในเว็บบอร์ด ประมาณว่า “คนตาบอดใช้ชีวิตอย่างไร” มีกระทั่งว่า “คนพิการประเภทไหน ใช้ชีวิตได้ลำบากที่สุด” ซึ่งคำตอบส่วนใหญ่ที่คนปกติมักตอบกัน ก็จะเป็นทำนองเดียวกันก็คือ “คนตาบอด เป็นความพิการที่ใช้ชีวิตยากที่สุด ตามองก็ไม่เห็น ถ้าหูหนวก ยังไปไหนมาไหนได้ ถ้าประเภทร่างกาย ก็ยังมองเห็นและได้ยิน มีตาบอดนี่แหละ ลำบากสุดแล้ว” ถามว่าความคิดทำนองนี้ถูกต้องหรือไม่...คำตอบคือ ไม่ถูกเสียทั้งหมดครับ